Levain

I går bakte eg ingjen med surdeig. Denne gongen med ei oppskrift funnen på nettet etter litt googling. Resultatet vart kjempebra! Og brødet smakte veldig godt. Det minte meg om pain de campagne-brødet som Alain bakte på Kristines i gamle dagar. Eg fekk ikkje heilt til snittinga, det skulle ha vakse litt meir ut på toppen, men eg får prøve igjen. Deigen vart jobba saman tre gonger med 45 min mellomrom før oppslag. Så heva brødet i om lag ein time. Det var ganske laust, men skaut fint opp i omnen. Eg la to steikeplater oppå kvarandre og skrudde omnen på full guff. Så skauv eg brødet som låg på bakepapir oppå ei skjærefjøl inn på den varme plata.

Dag 1, kveld.

30 g surdeigsgrunn

120 g kveitemjøl

100 g vatn

Dag 2, morgon

surdeigen frå i går

80 g sikta rug

220 g kveitemjøl

200 g vatn

5 g gjær

9 g salt

Store fine hol, mjuk, litt seig og luftig krumme og deilig sprø skorpe som krakelerte fint då brødet vart avkjølt.

Frimandag – dagsprogram

Har altså friveke, og om lag slik ser dagen ut.

0530-0630 Stå opp med Ingvild. Kjeks, vatn og leik.
0630-0715 Aili har også stått opp. Beggje skal i barnehagen. Kontrollert kaos.
0730-0830 Frukost og NPN frå fredag på nett-TV. Ei skjeve med leverpostei, ei med rekesalat og ei med ost og skinke. Appelsinjus.
0830-0930 Kaffi og evt noko attåt (om det finst noko i skåpet, truleg julekaker)
0930-1000 Lese i Jakob Sande-biografien.
1000-1030 Støvsuge
1030-1130 Lese i aviser frå helga/tenkje på å ta ein joggetur.
1130-1200 Lese meir i avisene/tenkje på rute for joggetur/kaffi
1200-1230 Lunsj. Truleg skjever med ymse pålegg.
1230-1300 Slappe av før joggetur
1300-1400 Jogge/lese bok
1400-1430 Gå til Coop Extra for å handle
1430-1500 Handle. Truleg fiskegrateng til middag.
1500-1530 Hente borna i barnehagen.
1530-1630 Middagslaging, foring og kaos.
1630-1730 Leike med Duplo
1730-1800 Fantoragen
1800-1830 Kveldsmat/grising
1830-1915 Leggjing av borna.
1915-2130 Utpusting

Frode rundar 30!

Gratulerer så mykje til broremann!

Halvvegs til seksogseksti!

Nei, no er eg ikkje ung lenger, no kjenner eg jammen at eg er vaksen/gamal/passé/utsliten, stryk det som passar.. Om ryggen held, har eg altså om lag 33 år att som yrkesaktiv. Jippi.

Jubilanten er her avbilda i varmare strok, lett brisen og med bris i håret. Han ønskjer ikkje blomar på døra, men enorme pengegåver kan sendast inn på rette konto.

2011 i bakspegelen

Året overgang: Flytta frå Voss til Førde. Slutta som vinkelner og byrja som bakar. Frå Grand Cru til grovbrød. Frå kveldsjobbing til tiiiidlig opp.

 

Ungane er søte, men sit sjeldan stille.. Her sat dei i allefall i ro i 1/60 sekund.

Lik ettersmaken av ein fløyelmjuk burgunder, kverv minnet om sjølv den beste vin med tida. Men nokre syrefriske set då spor i den mentale harddisken. Nokre gonger vert det skribla ned smaksnotat, andre gonger endåtil blogga om minnerike vinar. Svært mange av dei mest minnerike er så sjeldne og dyre at dei nok aldri vert smakt igjen, og det kjennest litt dumt å ikkje kunne formidle opplevinga i ord rike nok til å romme denne smakseksplosjonen. Men slik er det vel. Nokon har sagt at å skrive om vin, er som å danse om arkitektur. To som skriv bra om vin er Ole Martin og Rune.

Når ein skal til topps, er det som regel slik at fjellet kjem ikkje til deg, men du må gå til fjellet. I år var eg så heldig at fjellbygda Voss fekk besøk av eit par toppar. I januar kom Dirk Niepoort og Lois Seabra innom og mykje god vin vart servert. Eg fekk også invitasjon til Porto og Douro. I mars fekk vi besøk av Etienne Grivot med familie, frå Domaine Jean Grivot. Det vart ei flott smaking  av vinar frå Vosne-Romanée  og Nuits-Saint-Georges frå kommune- til Grand Cru-nivå. Mellom høgdepunkta var ein 1. cru Aux Reignots 99, rik, fruktig og litt utypisk Vosne. Laga i berre 300 flasker..

Lista:

Årets Champagne: Det vert nok Jacques Selosse VO, servert saman med mykje anna god vin og familie i Gøteborg. Runner ups er ein flott Roger Brun Cuvee des Sires la Pelle Extra Brut 2004 på Sandane og Selosse Vintage 99, servert til Niepoort og følgje i januar.

Årets beste gjensmak: Leroy Vosne-Romanée 04, då hyggjeleg Sunnmøring gjesta hotellet.

Årets vertikal: Ikkje noko vanskeleg val, dette. Servert på Quinta de Napoles i april. Niepoort Colheita 1937, 1934, 1912, 1900 og 1863. Sjeldan gamal vin vore så vital!

Årets eldste: Også frå Porto-turen. Servert utpå kvelden på avslutningsmiddag i lageret i Vila Nova de Gaia. Ein Niepoort Vintage frå 1840-åra, litt usikkert eksakt årgang. Bar preg av å vere på hell, men absolutt drikkbar. Det kan ein ikkje seie om alle 170-åringar!

Årets siste vin frå kjellaren på Park: Chateau de Fonsalette 2001. Også ein av årets beste raude. I selskap med gode kollegaer.

Årets mest oppløftande Loire chenin blanc-vin: Patrick Baudouin Anjou Les Saulaies 08.

Årets høgdepunkt frå eigen kjellar: Fourrier Gevrey-Chambertin VV 02. Løftar seg over vanlig kommunenivå. Elegant til Gevrey å vere. Forførande og smooth. Heldigvis har eg ei til.

Årets beste kvite: Mykje godt, men trur nok at Soalheiro Primeras Vinhas 2007 var den mest spanande.

Årets kvite søte: Fritz Haag Brauneberg Juffer-Sonnenuhr Riesling Auslese Goldkapsel 1992. Mogen, frisk, konsentrert og topp balanse mellom syre og sødme.

Brød og vin. Høgkvalitets høgkarbo. Heilt enkelt

Det har vore stilt her på bloggen ei stund. Det var ikkje slik det var tenkt. Eg byrja å setje ein surdeig, og så skulle det postast suksesshistoriar frå kjøkenbenken. Men kjøkenbenkrealismen har inhenta meg. Det fyrste brødforsøket gjekk heller dårlig, og sjølvtilliten og lysta til å bake meir forsvann. Vel, no har eg ei friveke før jul, og går på att med friskt mot.

Dette brødet er vel det ein kan kalle minimalistisk. Mjøl, vatn og salt. Det er alt. Ok, det er jo surdeig i brødet, men surdeigen er berre mjøl og vatn som er rørt saman. Rugsurdeig, litt rugmjøl, kveitemjøl, vatn og salt. Eg har ikkje fått heilt i fingrane å bake med surdeig. Det er litt meir jobb enn med industrigjær. Deigen heva ikkje like fint som på bileta i bloggar og bøker, så det er noko som ikkje stemmer heilt. Men brødet skaut bra opp inne i omnen, og smaken var ikkje noko å seie på. Men det skulle ha vore litt meir luftig. Eg får prøve att. I og med at brødet vart godt og bakemessig ein betinga suksess, var det på sin plass å opne ein raud burgunder, utanom gjærbakst det beste menneskeslekta har klart å lage. Denne kjem frå Domaine Denis Mortet, ein Marsannay Les Longerois 2009. Ferskvare, men bevares så godt. Silkemjuk, intens, fruktig. Litt grov eik dei fyrste minutta, men så vert det så elegant og saumlaust etter kvart.

Surdeig – enzym, bobler og bilete

For nokre år sidan kom det nokre små eletroniske leiker (ein nøkkelring med skjerm og knappar) som heitte Tamagotchi, eit virtuelt leikedyr som ein måtte «mate» og «kose med» for at det skulle ha det «bra». Dersom det ikkje fekk stell, kunne det døy. Ein surdeig er ikkje så ulik, han treng også mat med jamne mellomrom og han treng ein tur ut og lufte seg( bli brukt i bakverk). Men «programeringsspråket» er litt meir komplisert, sidan det består av mikroorganismar i mjølet, vatnet og i lufta i huset ditt. Kvar surdeig er unik, og ein vil etter kvart lære sin eigen surdeig å kjenne.

Surdeig er ein symbiose av naturlig gjær og mjølkesyrebakterier som lever i ei blanding av mjøl og vatn. Enzym bryt ned stiven i mjølet til sukrose og maltose. Andre enzym bryt så ned desse sukkerartane til glukose og fruktose som gjæren kan livnære seg på. Det vert danna alkohol i gjæringa og mjølkesyrebakeriene lever av alkoholen, og gjer deigen sur.

Eg har førebels laga ein kveitesur med fint kveitemjøl, så får vi sjå om det går og eg skal prøve ein basert på rug også. Det vert anbefalt å bruke økologisk mjøl, sidan det skal vere rikare på mikroorganismar. Førebels ser det bra ut med mitt konvensjonelle mjøl, som nok stort sett kjem frå amerikansk korn, då kornhausten 2011 var katastrofal i Noreg.

Surdeigen på dag 2. Her har det alt byrja å skje ting! Det er fine bobler, nesten som moussen på ein god Champagne.

Dag 3. Meir bobler og surdeigen har skild seg litt. Det luktar av gjær, alkohol og honning. I kveld skal han få litt mat, ei matskjei mjøl.

Surdeig – tilbake til naturen?

Eg har avla ein surdeig. Han er altså berre tre dagar gamal, men sidan han ikkje er blitt brukt i sitt fyrste brød, så reknar eg ikkje han som fødd enno. Dersom han overlever fødselen, lurer eg på kva namn han skal få. Meir om det seinare. Framlegg vert motteke med takk. No er det i 2011 vanskeleg å byrje med surdeig, eller i allefall å blogge om det, utan å ha reflektert litt rundt grunnane til at ein byrjar med det.

I programmet Landet brunsås, eit program på svensk fjernsyn om svensk historie og sosiologi og samtid sett med maten som utgangspunkt (og frekk kamerabruk og morosame programleiarar), vert det hevda i sesong ein (som gjekk på nrk) at surdeigsbaking stort sett er noko menn, gjerne i «midtlivskrise», byrjar med. Fordi det er vanskelig. På lik line med å begynne å springe maraton eller sykle Birken, noko som inneber 15-20 treningstimar i veka. No på sundag var eg på Jessheim (!) og var tilskodar (!!) til eit maratonlaup. No skal det seiast at det var ein del av min svigerfars 60-årsfeiring, og at hadde eg ikkje måtte passe på døtrene mine, så hadde eg vel slengt meg på 10-kilometeren eg og. Men majoriteten av lauparane var (ok, fordomsfullt frå mi side) menn i mellomleiarstillingar i it-bedrifter, i 37-45-års alderen. Truleg i tidsklemma med kone, KithenAid kjøkenmaskin og 2,1 born. Hadde det ikkje vore for kona (som les aviser og vekeblad og er oppteken av #&!@%%!# lågkarbodiett) så kunne nokre av desse mennene kutta litt ned på treinga, teke fram kjøkenmaskina og byja med surdeigsbaking. Men for alt eg veit, så bakar dei kanskje mellom treningsøktene?

Så Håvard, kvifor vil du byrje med surdeigsbaking?

Vel, eg driv jo innanfor mat og vin, både i arbeid og hobby, så eg kan vel kome unna med at det kun handlar om ei fagleg interesse for noko eg burde ha prøvd for lengje sidan. Dessutan har svigerinna mi (Hei Ågot!) byrja med det, og det verkar å gå fint med hennar baking, så då må vel eg også kunne få det til. No arbeider eg for tida faktisk på eit bakeri, men der er det baking i større skala og ingen surdeigsbaking. Eg tenkte difor at dette vere å gå litt tilbake til røtene. Greit?

Ja, må sikkert kutte litt i teksten, men det kjem nok med, i allefall i løpet av neste veke. Takk for praten!

3-1 tap og laurdagspizza

Var ein tur i Førdehuset og overvar toppoppgjer i eliteserien i volleyball for herrar. Førde leia serien før kveldens møte med toar og erkerival Nyborg frå Bergen. Førde vann fyrstesett med fint angrepsspel. Men Nyborg kom inn att i kampen takka vere mange feil hjå Førde. Det vart tap for Førde, og dei måtte samtidig sjå seg forbigått på tabellen. Men Førde kjem nok sterkt attende! Sykla så heim att i fint driv, struttande musklar og frekk trafikkmoral. Då eg nådde toppen av gangvegen opp til Vieåsen, sveiv lukta av steikt pizza over nabolaget. Og eg kjende det var godt. Men i heimen er det ikkje pizza. Lammefilet med kantarellar frå Angedalen. Og i glaset? Fersk Côte-Rôtie 2006 frå Beaujolais sin eigen enfant terrible, Jean-Paul Brun. Sweet!

Mangelsjukdomen

Fyrste fredag på lengje utan chips i heimen… korleis skal dette gå?