2011 i bakspegelen

Året overgang: Flytta frå Voss til Førde. Slutta som vinkelner og byrja som bakar. Frå Grand Cru til grovbrød. Frå kveldsjobbing til tiiiidlig opp.

 

Ungane er søte, men sit sjeldan stille.. Her sat dei i allefall i ro i 1/60 sekund.

Lik ettersmaken av ein fløyelmjuk burgunder, kverv minnet om sjølv den beste vin med tida. Men nokre syrefriske set då spor i den mentale harddisken. Nokre gonger vert det skribla ned smaksnotat, andre gonger endåtil blogga om minnerike vinar. Svært mange av dei mest minnerike er så sjeldne og dyre at dei nok aldri vert smakt igjen, og det kjennest litt dumt å ikkje kunne formidle opplevinga i ord rike nok til å romme denne smakseksplosjonen. Men slik er det vel. Nokon har sagt at å skrive om vin, er som å danse om arkitektur. To som skriv bra om vin er Ole Martin og Rune.

Når ein skal til topps, er det som regel slik at fjellet kjem ikkje til deg, men du må gå til fjellet. I år var eg så heldig at fjellbygda Voss fekk besøk av eit par toppar. I januar kom Dirk Niepoort og Lois Seabra innom og mykje god vin vart servert. Eg fekk også invitasjon til Porto og Douro. I mars fekk vi besøk av Etienne Grivot med familie, frå Domaine Jean Grivot. Det vart ei flott smaking  av vinar frå Vosne-Romanée  og Nuits-Saint-Georges frå kommune- til Grand Cru-nivå. Mellom høgdepunkta var ein 1. cru Aux Reignots 99, rik, fruktig og litt utypisk Vosne. Laga i berre 300 flasker..

Lista:

Årets Champagne: Det vert nok Jacques Selosse VO, servert saman med mykje anna god vin og familie i Gøteborg. Runner ups er ein flott Roger Brun Cuvee des Sires la Pelle Extra Brut 2004 på Sandane og Selosse Vintage 99, servert til Niepoort og følgje i januar.

Årets beste gjensmak: Leroy Vosne-Romanée 04, då hyggjeleg Sunnmøring gjesta hotellet.

Årets vertikal: Ikkje noko vanskeleg val, dette. Servert på Quinta de Napoles i april. Niepoort Colheita 1937, 1934, 1912, 1900 og 1863. Sjeldan gamal vin vore så vital!

Årets eldste: Også frå Porto-turen. Servert utpå kvelden på avslutningsmiddag i lageret i Vila Nova de Gaia. Ein Niepoort Vintage frå 1840-åra, litt usikkert eksakt årgang. Bar preg av å vere på hell, men absolutt drikkbar. Det kan ein ikkje seie om alle 170-åringar!

Årets siste vin frå kjellaren på Park: Chateau de Fonsalette 2001. Også ein av årets beste raude. I selskap med gode kollegaer.

Årets mest oppløftande Loire chenin blanc-vin: Patrick Baudouin Anjou Les Saulaies 08.

Årets høgdepunkt frå eigen kjellar: Fourrier Gevrey-Chambertin VV 02. Løftar seg over vanlig kommunenivå. Elegant til Gevrey å vere. Forførande og smooth. Heldigvis har eg ei til.

Årets beste kvite: Mykje godt, men trur nok at Soalheiro Primeras Vinhas 2007 var den mest spanande.

Årets kvite søte: Fritz Haag Brauneberg Juffer-Sonnenuhr Riesling Auslese Goldkapsel 1992. Mogen, frisk, konsentrert og topp balanse mellom syre og sødme.

Reklame

Read Full Post »

Brød og vin. Høgkvalitets høgkarbo. Heilt enkelt

Det har vore stilt her på bloggen ei stund. Det var ikkje slik det var tenkt. Eg byrja å setje ein surdeig, og så skulle det postast suksesshistoriar frå kjøkenbenken. Men kjøkenbenkrealismen har inhenta meg. Det fyrste brødforsøket gjekk heller dårlig, og sjølvtilliten og lysta til å bake meir forsvann. Vel, no har eg ei friveke før jul, og går på att med friskt mot.

Dette brødet er vel det ein kan kalle minimalistisk. Mjøl, vatn og salt. Det er alt. Ok, det er jo surdeig i brødet, men surdeigen er berre mjøl og vatn som er rørt saman. Rugsurdeig, litt rugmjøl, kveitemjøl, vatn og salt. Eg har ikkje fått heilt i fingrane å bake med surdeig. Det er litt meir jobb enn med industrigjær. Deigen heva ikkje like fint som på bileta i bloggar og bøker, så det er noko som ikkje stemmer heilt. Men brødet skaut bra opp inne i omnen, og smaken var ikkje noko å seie på. Men det skulle ha vore litt meir luftig. Eg får prøve att. I og med at brødet vart godt og bakemessig ein betinga suksess, var det på sin plass å opne ein raud burgunder, utanom gjærbakst det beste menneskeslekta har klart å lage. Denne kjem frå Domaine Denis Mortet, ein Marsannay Les Longerois 2009. Ferskvare, men bevares så godt. Silkemjuk, intens, fruktig. Litt grov eik dei fyrste minutta, men så vert det så elegant og saumlaust etter kvart.

Read Full Post »

3-1 tap og laurdagspizza

Var ein tur i Førdehuset og overvar toppoppgjer i eliteserien i volleyball for herrar. Førde leia serien før kveldens møte med toar og erkerival Nyborg frå Bergen. Førde vann fyrstesett med fint angrepsspel. Men Nyborg kom inn att i kampen takka vere mange feil hjå Førde. Det vart tap for Førde, og dei måtte samtidig sjå seg forbigått på tabellen. Men Førde kjem nok sterkt attende! Sykla så heim att i fint driv, struttande musklar og frekk trafikkmoral. Då eg nådde toppen av gangvegen opp til Vieåsen, sveiv lukta av steikt pizza over nabolaget. Og eg kjende det var godt. Men i heimen er det ikkje pizza. Lammefilet med kantarellar frå Angedalen. Og i glaset? Fersk Côte-Rôtie 2006 frå Beaujolais sin eigen enfant terrible, Jean-Paul Brun. Sweet!

Read Full Post »

Sopp og quiche

Quiche med kantarell. Små quiche steikte i creme brûlée-former. Fyll er steikt kantarell, bacon og sjalottlauk. Så litt riven sveitserost og stand av eggeplomme, kaffifløyte, salt og pepar.

Litt vin til quiche og kveldskos. Clos Saint Yves 1997 frå Domaine des Baumard. Chenin blanc-basert vin frå appellasjonen Savenniéres på nordsida av elva Loire. Spesialbestilt og henta hjå Bjørn på polet i Førde for nokre år sidan. Hadde på den tida trua på relativ lang lagring for tørre chenin blanc-vinar. Er ikkje like sikker i dag. No er ikkje denne vinmarka rekna til dei beste i appellasjonen, så kanskje vin frå ei betre vinmark og enno betre produsent kunne bli det heilt store med tida? Det er somme som meiner at Huet sine tørre Vouvray kan lagrast i 30-40 år.. Denne vinen var typisk chenin blanc med marsipan, ullsokk og kvede på lukt. Heldigvis var ullsokkpreget mindre på denne vinen enn ein eg drakk med Rune på Cru for nokre år sidan. Vinen er ok, men det manglar noko i smaken, kall det ein x-faktor. Til kantarellquichen vart vinen betre, sjølv om det ikkje var noko aroma av sopp i vinen. 2004-årgangen finnst på polet til 198,-

Read Full Post »

Sopp og risotto

 

Kva kan soppen brukast til? Vel, fyrst ut var sopprisotto, middag på torsdag. Kokte soppkraft på ein halvkilo traktkantarellar. Så er det varming av risottorisen i tørr panne. Svissing av sjalottlauk og kvitlauk saman med ris. Spe med kraft. Koke inn, røre og spe i ti minutt.

 

Når risen er passe kokt, er det tid for mantecatura, tilsetjing av smør og ost. I dette tilfellet Kvitseidsmør og parmesan. Skulle nok ha kutta ut parmesanen, for den tok litt over showet og soppsmaken vart mindre. Neste gong skal eg heller prøve med ein puré av sopp.

Ferdig risotto! Garnityr er pinjekjernar, steikt kantarell og kyllingbryst rulla i serranoskinke. Vinanbefaling. Mogen raud burgunder, gjerne frå 1997, 2000 eller 2001.

Read Full Post »

Det daglege brød

I dag har eg drukke kaffi, baka fire brød, og sett på Gary Vaynerchuck, som seier til vinprodusentar i Napa Valley at dei må kome seg i gong på sosiale medier for å selje vinen sin, og få eit eie-til-ein-tilhøve til kundane sine. Eg er ikkje så veldig aktiv i sosiale medier, men sparer peng til vin og eit dyrt hus.. Innimellom er det mating av arvingane mine.

Dagens meny: frukt med fullkorn og banan til dessert.

Read Full Post »

Douro – Another Big Day – Baga friends

Frukosten på hotell Aqua Pura er det ikkje noko å seie på. Buffeten er sett opp inne i «vinrommet» til restauranten, og her som elles på hotellet er det mørkt og brunt og stille og lunt. Litt stearinlys her og der hadde kanskje gjort seg? Frukostservitørane er heilt tida på pletten med meir kaffi, jus eller anna drikke. Men vi skal tilbake til Quita de Nápoles for meir vin. Dette vinanlegget er for produksjon av svakvinane til Niepoort, raude, kvite og rosé, medan portvinane og raudvinen Charme, som alle er fottrakka og gjæra i sementlagares, vert vinifisert litt lenger oppe i dalen, i Vale Mendiz. No er det klart for vinmesse, og produsentane frå gårsdagens smaking er på plass, saman med ein del andre Douro-produsentar og nokre spesielt inviterte produsentar frå Bairrada. Messa foregår nede på kjellarnivå i anlegget, mellom ståltankar og eikefat. Anlegget har tre nivå. Øverst kjem druene inn og vert pressa/knust og går ned i gjæringstankar som står på andre nivå. Etter gjæring går så vinen ned til tankar/eikefat som står på kjellarnivå.

Det var mykje godt å smake på, men mykje fersk og tanninrik Dourovin, set gummane på ein prøve.. Quinta de Vale Meao 09 og Quita de Crasto Old Vines 08 var dei beste. Men den største overraskinga var vinane frå Vinhos Bussaco. Dette er eit overdådig hotell som ligg inne i ein skog, ein time sør for Porto, som lagar vin frå hotellet sine eigne vinmarker. Og vinen er kun for sal på hotellet, i tillegg til i Brasil, Tokyo og Macau! Den raude er laga på druesorten baga, som kan vere veldig stram og tanninrik i vinens ungdom. Produsenten hadde heldigvis med litt eldre utgåver. Litt gamaldags vin i ei rustikk stil, men med mykje smak og karakter. Dei kvite vinane kjem frå druesortane maria gomez, encruzado og bical, og er komplekse, rike vinar, men med bra syre. Det vart også høve til å smake nokre av Projectos-vinane til Niepoort. Bastardo er ein eindruevin frå Douro, frå ein druesort med veldig tynt skal, som gjev ein lettare og meir elegant vin. Ladredo er ein vin frå Ribeira Sacra i Spania, som også var eit prosjekt for å prøve å få til ein litt meir elegent vin, frå eit område med mykje tunge vinar. Niepoort har også vore ein tur i Jerez, og har der ingått eit samarbeid med den nye og trendy (ja faktisk) sherryprodusenten Equipo Navazos. Dei lagar vinen med det svært jordnære namnet, Vino Blanco. Dette er ein vin frå jerez som er laga akkurat som ein fino sherry, men utan å sprite han opp. Alkoholen er difor berre 12,5%. Eg fekk med ei flaske heim for å teste. Følg med på bloggen for smaksintrykk i næraste framtid. Innimellom vinintrykk var det også mogleg å få seg noko å bite i. Men det var ganske trangt etter kvart. I tillegg til alle utlendingane som var på smakinga på fredagen, var det invitert om lag 500 frå den portugisiske vinbransjen. Men det var mat til alle. Kanapéar og østers stod på bord i andre nivå, og for fiske- og kjøtrett på tallerken, var det berre å stille seg i matkø. Litt confit de canard gjer godt i kroppen. Etter dessert og nokre portvinar (White 10 years old, Colheita 2001 og Vintage 87), var det for nokre av oss transport med buss attende til Vila Nova de Gaia og hotellet.

Alt er mura i naturstein av skifer. Her skulle du vøri, far!

Etter ein kort pustepause på hotellet, var det avreise til lodge-en til Niepoort i Vila Nova de Gaia. Her vert all portvinen lagra på fat og flasker før sal. Eit eige rom er for garrafeira, som er ein portvinstype som det berre er Niepoort som lagar. Etter nokre års fatlagring vert portvinen tømt over i glasflasker som er på 7-11 liter. Så ligg vinen i desse i 10-50 år. Vinen vert så tappa på vanlige flasker for sal. Dette er veldig skjeldne og kostbare vinar. Vi fekk smake ein 1948-årgang. Veldig elegant og avslipen portvin, nesten som ein raud burgunder.

For dei fotointeresserte; Lumix GF1, 20/1,7 @ISO800, f2,8, 4sek

Både gamle og nye vener av Dirk og hans team, hyggja seg i den mørke kjellarhallen. Spekemat, småmat, brød og fiskegryte vart severt, medan vinane som kom i glasa vart eldre og eldre. Vi byrja med Redoma Branco Reserva 09, ein heilstøypt kvitvin frå gamle vinstokkar. Vidare kom Charme 2002, kraftpakken Batuta 2001, Quinta do Passadouro 1994 og den fyrste årgangen av Redoma Tinto, 1991, ein skikkeleg flott vin, som hadde tålt sine 20 år på ein framifrå måte. Så var det dessert og kaker, og klart for portvin. Vi starta friskt og mørkt med Vintage 2000. Så fekk vi eit eksperiment med to utgåver av  Colheita 1976. Den eine tappa i 1985 og den andre i 2007. Flotte vinar beggje to men den «nytappa» hadde ein meir uttalt sødme og var meir svulstig. Den gamle meir elegant og rettlina. Endå meir elegant vart det med Garrafeira 1948. Etter ein rundtur i den svære Tawny-kjellaren kom Dirk med kveldens eldste vin, ein Vintage frå 1840-åra, eksakt årgang var ukjend. Framleis med bra sødme og portvinspreg, men også teikn på å vere i forfall. Uansett ikkje verst for ein vin på 170 år! Det er ikkje alt som kan lærast på eit universitet, og Dirk var oppteken av denne empiriske kunnskapen som er bygd opp gjennom fem generasjonar med Niepoort (og Nogueira, som er dei som har vore vinmakarar for Niepoort sidan starten). Det er mykje å tenkje på når ein skal foredle druematerial og vinar som kanskje ikkje skal drikkast før om åtti år. Då er det godt å ha ein far eller bestefar som har vore med i gamet, og som kan gje gode råd. Kunnskap er smakt.

Douro er eit fantastisk vindistrikt, med mykje spanande vin. Eg fekk ikkje tid til å gå rundt i sjølve Porto, så eg må nok kome attende ved eit seinare høve..

Read Full Post »

Douro – Niepoort Big Day

Etter ei lang reise via Flesland, Gardermoen og Frankrfurt, var eg endelig framme i Porto. Eg visste ikkje så mykje om opplegget, men etter insjekk på hotellet i Villa Nova de Gaia, var det transport til heimen til Dirk, der det var party i hagen. Forutan vinjournalistar frå Spania, England, Japan og Finland, ein og annan sommelier, så var det mykje kjende vinmakarar. Julian Barbier frå Champagne R&L Legras, Jean-Marc Pillot frå Chassagne, Wilhelm Haag frå Mosel, Luis Cerdeira frå Soalheiro, Eric Rousseau frå Gevrey og Michael Moosbrugger frå Schloss Gobelsburg i Kamptal. Og sjølvaste Jean Francois frå Tonnelerie Francois Freres. Salatar, grillmat og ost kom på bordet og vinane kom stort sett frå store flasker. Høgdepunkta var ein Chassagne-Montrachet Morgeot 1992 frå Bernard Morey i 3-litersflaske og ein Bairrada frå 1995.

Neste dag var det busstransport i to timar oppover Dourodalen, til eit fancy, men noko spesielt hotel, som låg litt forbi Regua. Her vart det forfriskningar og litt mingling før det var lunsj utandørs under parasollar i nydelig ver. Maten var visuelt bra, men svikta på smak og i kombinasjon med vinane. Forretten var ein «gazpacho» av ananas med ein urtesorbet. Søtt og dessert-aktig, og den tørre vinen Niepoort Tiara 09 vart smaklaus i lag med det søte. Så var det ein rett med eple og laks, som også var for søt. Hovudretten var ein tournedos av kalv, som var god, dog litt kald, medan garnityr og saus var heller ordinært. Redoma Tinto 06 funka bra til denne retten. Før desserten var det ein pre-dessert med mint og vodka!  Sjokoladedesserten var god og mektig, og det skulle berre mangle når vinfølgjet var nytappa Bioma Vinha Velha 08, ein enkeltvinmarksportvin frå Niepoort.

Så var det transport til Niepoort sin Quita de Nápoles, litt lengre opp i dalen. Flott anlegg, som vart bygd på ni månader i 2007, akkurat klart til inhaustinga. På vegen er det fine muligheiter for å studere vinmarkene som for det meste ligg i terrassar oppetter dalsidene. Det er eit imponerande arbeid som ligg bak alle steinmurane som det har teke fleire hundre år å byggje.

Så var det klart for smaking. Niepoort er ikkje berre vinprodusent, men også importør. På smakinga fekk vi smakebitar frå nokre av dei produsentane Dirk set høgast. Det var mellom tre og fem vinar frå kvar, og dei fekk høve til ein kort presentasjon av seg sjølv, sin eigedom, og sine vinar. Men det var Niepoort som fekk starte, og for ein start! I motsetning til dei andre som presenterte vinar, hadde ikkje mannen som presenterte dei vore med å laga vinane. For her var det vinar frå fyrste, andre og tredje generasjon Niepoort. Colheita er ein type tawny portvin, der all vinen er frå ein årgang. Så ligg vinen på fat i mange år, helst så lenge som mulig i følgje Dirk, men av og til må ein jo ha noko og selje. Då vert vinen tappa på flasker, og er klar for sal. Årgangen står på etiketten, samt året vinen vart tappa på flasker. Vi fekk smake 1937 (tappa 1995), 1934 (tappa 1981), 1912 (tappa 1978), 1900 (tappa 1972) og 1863, her fekk eg ikkje med meg tappeår. Ekstreme vinar som er dyre, sjeldne, unike og veldig gode. Favorittane var 1934, som har ein enorm konsentrasjon, og smakar karamell, fudge, knekk og godsaker, men med ei balanserande syre. Og 1863, 148 år gamal, men i full vigør. Melkesjokoladebrun med gul kant. Med smak av sjokolade, appelsin og raude bær. Laaang ettersmak.

Så var det klart for franskmenn, spanjolar, austerrikarar og tyskarar, som alle skulle hoppe etter Wirkola. Eg er kanskje litt usamd med rekkefølgja på smakinga, men dei ønskte at alle skulle vere skjerpa og klar til vertikalen med Colheita, så difor kom den fyrst. Det vesle Champagnehuset R&L Legras held til i Chouilly heilt nord i Côte des Blancs, og lagar stramme syrlege vinar på chardonnay. Standardcuvéen med vin frå 07 og 06 var flott balansert, frisk og epleprega. Toppvinen St. Vincent 96, var litt tilknappa, så den ville eg ha lagra nokre år til. Frå Schloss Gobelsburg i Kamptal i Austerrike vart det skjenkt både ung og mogen riesling. Mykje godt. Så til nabovindistriktet Vinho Verde, og produsenten Soalheiro som lagar vin på druesorten alvarinho. Her var det mykje godt og ein av favorittane frå smakinga var ein Alvarinho Primeras Vinhas 07. Aromatisk, kompleks, grøne frukter og gule plommer. Fin feit finish, seriøs og interessant!, er det som står i mine notat. Så kom to produsentar av kvit Burgund. Jean-Marc Pillot, jovial pratmakar frå Chassagne, og Jean-Marc Roulot, rolig kar frå Meursault, som også driv som skodespelar i Frankrike på film og fjernsyn. Tidsskjemaet byrja å bli knapt, og det gjorde det ikkje betre at Spanias infant terrible, Telmo Rodriguez, aggiterte for samanslåing av Spania og Portugal til eitt sterkt Ibera! Dirk forsøkte å kneble debatten, og introduserte Eric Rousseau, frå Gevrey-Chambertin. Vi fekk smake kommunevinen i 07, Lavaux-Saint-Jacques 07 og Clos de la Roche 08. Sistemann ut var gamlefar Wilhelm Haag, som no har late sonen Oliver take over drifta. Dirk introduserte Wilhelm som hans spirituelle far, bror og leiestjerne. Vi byrja med ein Brauneberg Juffer-Sonnenuhr Riesling Trocken Gosses Gewächs. Vanskelig namn, god vin. Til slutt var det ein Auslese Goldkapsel frå 1994, ah!

Så var det tid til å strekkje på beina, medan det vart dekka til middag. Gode, enkle rettar vart servert og vinane som kom i glaset står på veggen på bilete over. Legg merkje til dessertvinen, Niepoort Party Port, ein 20 year old tawny, tappa på 2,15-litersflasker! Desse var diverre ikkje lovlege å selje, så vinen er til heimebruk. Så var det buss attende til hotellet og senga. Neste dag var det klart for meir vin..

Read Full Post »

Årets hummarmiddag

Tre beist i år. Alle laut bøte for kniven. Ikkje like sprelske som dei i fjor, men like gode! Servert med olivenbrød og to typar majones frå eige kjøken. Agrapart Champagne Avizoise 2002 i glasa.

Mykje luft med berre 20 gram gjær.

Read Full Post »

Over fjellet etter vin

På torsdag tek eg toget til Oslo for å smake 2007-årgangen av DRC! Jippi!

Read Full Post »